Biogas is een mengsel van hoofdzakelijk methaan en koolstofdioxide dat ontstaat door anaerobe (zonder zuurstof) vergisting. Groen gas wordt geproduceerd door opwerking van biogas tot aardgaskwaliteit. Biogas wordt ook gemaakt door vergassing van droge biomassa. Biogas wordt na opwaardering ook aangeduid met de term groen gas.

Anaerobe vergisting is een biologisch  proces waarbij verteerbare delen van biomassa door vergistingsbacteriën worden omgezet in biogas. De onverteerbare delen en het water blijven over en worden digestaat genoemd. Biogas kan op verschillende manieren worden geproduceerd: monovergisting, alles-vergisting en co-vergisting. Bij monovergisting wordt een enkele reststroom vergist, zoals bijvoorbeeld bietenpulp uit de suikerindustrie of mest of vetten. Bij co-vergisting wordt de installatie gevoed met minimaal 50% dierlijke mest en maximaal 50% andere reststromen (co-substraten).

Co-substraten worden toegevoegd aan mestvergisters om de productie van biogas te verhogen. Als co-substraat worden vaak reststromen uit de voedingsmiddelenindustrie gebruikt (bijvoorbeeld graanresten). Bij toepassing van minimaal 50% mest en co-substraten die voorkomen op de zogenaamde ‘positieve lijst’ wordt het digestaat aangemerkt als dierlijke mest en mag het worden uitgereden over het land (binnen de normen). Afhankelijk van het type vergisting, bijvoorbeeld industriële- of gft-vergisting, gelden er andere regels voor afzet van het digestaat. Soms moet het als afvalstroom worden afgevoerd.

Biogas kan worden opgewerkt tot groen gas door het verwijderen van de koolstofdioxide en verontreinigingen. Het resulterende gas heeft dan dezelfde eigenschappen als aardgas en kan worden ingevoed in het aardgasnet na compressie of worden toegepast in mobiele verbrandingsmotoren (transport). Het opwerken brengt kapitaalskosten en energiekosten met zich mee (ongeveer 10% van de verbrandingswaarde van het resulterende groen gas), maar groen gas kan via het gasnet wel overal worden toegepast. Uiteraard is directe verbranding van het niet-opgewerkte biogas ook mogelijk, maar dat vraagt specifieke aanpassing van de gebruikte machines. Directe toepassing is, mits nuttig gebruikt, efficiënter dan invoeding in het aardgasnet.

Biogas kan gebruikt worden

Groen gas kan worden ingevoed in het aardgasnet. Daardoor kunnen ze aardgas vervangen voor alle gebruikelijke toepassingen.

Groen gas kan ook worden gebruikt als transportbrandstof in auto’s die geschikt zijn voor het gebruik van aardgas. In dat geval is er niet persé invoeding in het net nodig.

De kostprijs van biogasproductie wordt bepaald door een combinatie van factoren, zoals beschikbare biomassa, transport- en opslagkosten, gebruikte techniek. Kleinschalige vergisting is vaak alleen rendabel als het op bedrijven plaatsvindt waar de biomassa grondstof aanwezig is. Denk hierbij aan monomestvergisting op boerderij schaal. Grotere installaties waar Co-vergisting en/of allesvergisting plaatsvindt is vaak alleen rendabel te maken als er voldoende schaalgrootte gerealiseerd kan worden. Hierbij zijn installaties die gebruikmaken van een wkk-installatie vaak in een iets kleinere schaal toepasbaar en wordt met name bij groen gas productie meer schaalgrootte gevraagd. Dit omdat groen gas opwaarderen een technische ingewikkelder proces is en schaal van belang is om de kostprijs te beheersen. Groen gas wordt meestal ingevoed op lagedruknet, maar deze hebben soms een beperkte capaciteit. Er wordt daarom ook gekozen voor invoeding op het middendruknet (8 bar) of het hogedruknet (40 bar) die een grotere capaciteit hebben. Eventueel kan ook een zogenoemde overstort plaatsvinden van groen gas van een lagedruknet naar een net met meer capaciteit.

Om de handel in groen gas te bevorderen is een certificeringsschema opgezet met groen gas certificaten die door Vertogas worden uitgegeven. Het certificaat waarborgt de herkomst van het gas (garantie van oorsprong) en daarmee dat het gas ‘groen’ is. De uiteindelijke koper van het certificaat koopt met het certificaat groen gas. Vertogas houdt de handel in certificaten in de gaten en registreert alle transacties. Hiermee is het dus voor iedereen in Nederland mogelijk om groen gas te kopen en inmiddels ook in Duitsland, want de certificaten van Nederland en Duitsland worden wederzijds erkend.

Het proces van vergisting is een proces dat afhankelijk is van zeer veel factoren. Temperatuur en zuurgraad zijn twee hele belangrijke factoren. Door het feit dat het een biologisch proces is, veranderen de omstandigheden rondom de bacteriën constant. Grootste uitdaging is dan ook om het ‘klimaat’ voor de methaan producerende bacteriën zo optimaal mogelijk te houden. Constante toevoeging van nieuw ‘voedsel’ voor de bacteriën is van wezenlijk belang. Het goed voeden van een vergistingsinstallatie vraagt daarom vakmanschap. Afhankelijk van de feedstock is dit bij allesvergisting, monovergisting en co-vergisting dus anders. Van belang is dat er gezorgd wordt voor een stabiele aanvoer van een energierijke mix aan grondstoffen. Bij co-vergistingsinstallaties worden daarom energierijke grondstoffen met mest gemengd. Door deze combinatie is er een hogere zekerheid dat het vergistingsproces goed blijft verlopen. Monomestvergisting is daarom een extra uitdaging om mest in te voeden waar voldoende energie in zit. Er zijn nog maar een beperkt aantal installaties in bedrijf, maar het blijkt duidelijk dat het een voldoende bewezen proces is. Monomestvergisting kan stabiel draaien mits aan d randvoorwaarden wordt voldaan.

Mest is vanwege haar hoge bacteriële werking een ideaal product als basis voor biovergisting. Bekend is dat rundveemest een meer geschikte basis is als varkensmest. Dit heeft te maken met het verschil in verteringssysteem van de beide diersoorten en met het verschil in voeding. Voor vergisting geldt dat input van cruciaal belang is voor de constante werking van het vergistingsproces. Beide mestsoorten zijn goed te vergisten, echter ieder vraagt specifieke sturing.

Biogas wordt geproduceerd uit onder meer slib, tuinafval, resten groente en fruit, en dierlijke restproducten zoals koeienmest. Het biogas wordt vervolgens gezuiverd en gedroogd en op dezelfde kwaliteit als aardgas gebracht. Na deze bewerkingen mag het groen gas heten en is het een duurzaam alternatief voor fossiel aardgas.

Groen gas kan ingevoed worden op het normale gasnet en gebruikt worden door iedereen die een gasaansluiting heeft. Omdat groen gas dezelfde eigenschappen heeft als aardgas, hoeven apparaten niet aangepast te worden. Met groen gas kunt u dus gewoon blijven stoken en koken zoals u dat gewend bent.

Vrijwel alle energiebedrijven kunnen groen gas leveren aan Nederlandse huishoudens. De energiebedrijven maken hiervoor gebruik van het bestaande gasnet.

Net als groene stroom wordt groen gas gecertificeerd geleverd. In Nederland geeft Vertogas de certificaten uit. Vertogas controleert of het gas voldoet aan de gestelde eisen voor zo’n certificaat. Zo weet u zeker dat het groene gas dat u afneemt ook echt groen is.

Groen gas wordt nationaal en regionaal ingevoed op het leidingnet. Groen gas hoeft dus niet van ver te komen. Zo is het mogelijk dat u kookt en stookt op het gas dat door een boerderij in de buurt geproduceerd wordt.

Groen gas is net zo veilig als gewoon aardgas. Netbeheerders stellen strenge eisen aan de kwaliteit van het gas dat wordt ingevoed op het net. De gaskwaliteit en de staat van het gasnet worden veelvuldig gecontroleerd. Door de kwaliteitscontroles van de netbeheerders is het groene gas dat door het gasnet stroomt schoon en veilig.

Voor de veiligheid wordt er een geurstof aan groen gas toegevoegd. Groen gas heeft daardoor dezelfde ‘typische gaslucht’ als aardgas.

De installaties voor het opwerken van biogas tot groen gas worden vaak en grondig gecontroleerd. Groen gasinstallaties vormen hetzelfde risico als aardgasinstallaties, en die risico’s zijn – zoals bekend – heel beperkt.